Seyahat özgürlüğü, şüphesiz en temel özgürlükler arasındadır ne var ki sınırlar yapay olsa da hayal değil duvarlar, prosedürler, haklı – haksız çekinceler , ülkeler arası ilişkiler, emeğinize karşılık aldığınız , aldığınızla denkleşmeyen dövizdeki çelişkiler, tabi unutmadan zaman bulmak var , bulamadın mı yaratmak var peki sağlıktan ne haber?
Yani anlayacağınız üzere seyahat özgürlüğünün çerçevesini daraltan sayısız etmen söz konusu
Şimdi diyebilirsiniz ki;
Yahu kardeşim eleman sırt çantasını alıp ülkeler aşıp memleketimize geliyor , gelmekle kalmıyor en doğusundan en batısına varabiliyor
Ne pasaport ne vize! O başka mesele tıpkı burada ne bulamadılar da
Çoluk çocuğuyla canını riske atıyor , karşı kıyıya varıp orada ne bulacak sorusu gibi Veyahut tersten düşünelim Gelişmiş, refah düzeyi yüksek ülke vatandaşlarından neyin eksik ?
Biz yine konu ihlaline saplanmadan dümenimizi kırıp rotamıza devam edelim. Pasaport ’un etimolojik kökeni İtalyanca “Passaporto” yani
“Passa”( geç) ve “Porto”(liman) sözcüklerinin bileşiğidir. Liman geçiş belgesi diyebiliriz
Bugün sadece limanlarla sınırlı kalmaması rayda ki tren gökteki uçağı kapsamasının nedeni pasaport ’un ana mantığı olan kontrol ve güvenliktir.
Tarihte kimi zaman ipler sıkıca tutulmuş kimi zaman gevşetilmiş Fransız ihtilali ile birinci dünya savaşı arasında iki geri bir ileri git gel
yaşamış, günümüzde ki haline dönüşüm geçirmiştir.
Hepsinin adı pasaport olsa bile her ülkenin pasaportu aynı değil
George Orwell’ın dediği gibi “ bazıları daha eşittir”
Uluslararası Havalimanlarında deneyimleyebilirsiniz bu eşitliği
Sevgili Okuyucularım aşinadır ; Henley Pasaport Endeksi
Henley Pasaport Endeksinden çeşitli yazılarımda söz etmiştim ülkelerin vatandaşlarına normal pasaportlarıyla tanınan seyahat özgürlüğüne göre küresel sıralamadır . Ülkenin gücünün önemli ölçütlerindendir vatandaşının taşıdığı pasaportun gücü. Kaç ülke sizi buyur ediyor uluslararası saygınlığın kesin göstergesi.
Umut Sarıkaya’nın karikatüründe mizahla anlattığı üzere Pakistan, Kuzey Kore vb ülkelerin devamlı füze gezdirmesi , askeri geçit töreni yapması, “biri bir şey yaparsa kafanıza atarız ” demesi kendince güç gösterisi amma velakin bir yere kadar işte
Fakat aynı ülkedeki her pasaport bir değil renk renk
Anlamları da farklı farklı mesela bizde
Siyah diplomatik, yeşil hususi, Gri hizmet, Bordo renk umuma mahsus olmak üzere belli anlamları ifade eder, hepsinin anlamları doğrultusunda karşılaması gereken özel kriterler vardır.
Yazıyı kaleme alırken çocukluğumuzda Power Rangers izlerken renk sembolizması Altan alta işlendi mi körpe zihinlere dedirtti ufak nostalji yaşattı bu renk meselesi
Normal pasaportun(Bordo) güçten düşmesi, Renklilerin
Sahip olanlara yaşattığı ayrıcalıklar, suiistimal etmek isteyenlerin iştahını kabarttı , böylece skandallar peşi sıra başka skandallara karıştı
(Örneğin Malatya Yeşilyurt hadisesi)
Mağduriyetten payını alanlar öğrenciler, sporcular, sanatçılar.
Vizesiz seyahat derken günün sonunda randevu almak bile zorlaştı sorun kronik hal aldı dallandı budaklandı. Unutmadan yurtdışı çıkış harcı zamlandı (!)
Diyeceğim o ki ;
Pasaport paroladır ülkeler arasında birinin ötekine ederini fısıldadığı..
