İstatistik Fransızca kökenli bir kelime olup anlam olarak TDK’de yer aldığı biçimiyle ilkelerini olasılık kuramlarından
Alarak eldeki verileri grafik ve sayı biçiminde değerlendirmeye dayandıran matematiğin uygulamalı dalı; sayı bilimidir.
İstatistik Doğa bilimlerinden Sosyal bilimlere kadar geniş bir alanda uygulanabilmektedir. Elde ettiğiniz verileri nasıl yorumlayacağınızı bilmekte önemlidir. Tekrar buraya geleceğiz
Birde Fütüroloji yani Gelecek bilim den söz edeceğim en basit tanımıyla geleceği öngörmeye çalışan bilim dalı
Önceden bu alanda otodidakt (kendi kendini yetiştiren)
İnsanlar fütürolog / fütürist olurken bugün üniversitelerde okutulan bir bölümdür. Tarih geçmişi Fütüroloji geleceği inceler, her ikisi de aklı ve bilgiyi kullanarak geçmişi ve geleceği aydınlatmaya çalışır İnsanlık olarak adımlarımızı daha sağlam atabilmemiz için.
Michio Kaku , Ray Kurzweil, Jacque Fresco dünyada tanınmış fütüristlerdendir bizde ise Reha Oğuz Türkkan, Ufuk Tarhan isimlerini sayabilirim kuşkusuz bana kalsa ünlü fütüristlere Aziz Nesin’i de eklemeli uyarılarını şöyle bir akla getirince.
Tabi şaka bir yana Gelecek bilim ‘in ayakları yere basan şu şöyle olacak böyle olacaktan öte olduğunu tekrar tekrar vurgulamak gerek.
Demek istediğimi çok iyi yansıttığını düşündüğüm kişisel anekdot ile pekiştireyim
Değerli büyüğüm Osman Sınav ile ofisinde ilk görüşmemizde türlü türlü meseleler konuşmuştuk. O sıralar
Hüdapar / Hizbullah konusu ülke genelinde gündemi meşgul ediyordu benimde o konuda yazım olmuştu
(Hizbullah’ı Anımsamak 20.03.2023). Osman hoca, çekeceği film için mekan bakacak ekipten kişilere bulacakları evin nasıl olması gerektiğini, kaç çıkışının olması gerektiği gibi detayları aktarıyor bir ev bulunuyor bulunan ev bilin bakalım daha önce kim tarafından kullanılıyor? Hüseyin Velioğlu. Eldeki verileri doğru ayıklayıp doğru öngörüde bulunmak budur işte.
Gelin önce birlikte birkaç istatistik inceleyim
Eurostat yani Avrupa İstatistik Ofisinin 2024 Asgari ücret verilerine göre Türkiye Avrupa’nın en düşük asgari ücretli ülkelerinden birisi. Arnavutluk, Bulgaristan,Karadağ ve Sırbistan’dan sonra geliyoruz. Satın alma gücüne baktığımızda 27 ülkenin içerisinde 19.sıradayız . Yine Eurostat ‘ın eğitim verilerine göre Türkiye düşük eğitimli nüfusun açık ara en yüksek payına (yüzde 61,8) sahip ülke oldu ne yazık ki.
Yaşam memnuniyeti verilerinde de Bulgaristan’la sonunculuğu paylaşıyoruz. OECD ülkeleri arasında uzun çalışma saatleri verilerine göz attığımızda en çok saat çalışan ülkelerden Türkiye , bizde ki acı gerçek çok çalışıp az kazanma yine OECD nin 2023 ve 2024 verilerine göre Gıda enflasyonunda açık ara öndeyiz hatta bizden sonra gelen birkaç ülkenin verilerinin toplamından bile çok enflasyon oranına sahibiz, 2024 yılında bir nebze iyileşme görülse de. TÜİK verilerine(2023) baktığımızda en mutsuz kesim yükseköğretim, 2004 yılında ise tam tersi en mutlu kesim bunlarmış dramatik denilebilecek bir değişim
Et tüketiminde de Landgeist’in verilerine göre Kuzey Makedonya, Arnavutluk, Moldova, Türkiye Avrupa’da en az et tüketen ülkeler, 39 kilo et tüketimiyle. İspanya kişi başına 99 kilogram et ile Avrupa da ilk sırada yer alıyor.
Yükselen Vegan hareketin az bile olsa etkisi var tabi listenin şekillenmesinde ,aşağılardan ziyade tepelerde.
Ekonomim Gazetesinde yer alan Hüseyin Gökçe’nin haberine göre (30 Ocak 2024) zaten nüfusa oranla yetersiz kalan et üretimi önümüzdeki 5 yıllık projeksiyona göre bugünkü seviyenin bile altında kalacak dolayısıyla fiyatlar artarken (tabi nüfusta artacak) tüketim azalacak . Yazık.
Trading Econimics ‘te yer alan verilere göre ; Enflasyon oranında ise Dünya dördüncüsüyüz yani Gana , Uganda , Kongo , savaştaki Rusya, haritada zor gösterilecek Bangladeş, Surinam, Gambiya gibi ülkelerden harap halimiz
Vahap Munyar’ın Lahmacun endeksi de takip edilesi yanında da Şarap endeksi , Créme de la créme olsun oh mis!
Henley Pasaport Endeksine göre ise 2024 yılında Türkiye 93. Sırada yer alıyor pasaport gücü bakımından
İsveç merkezli International IDEA ‘nın açıkladığı 173 ülke içinde Hukukun üstünlüğünü endeksinde dünyada 148. sırada yer aldı Türkiye . Hukukun olmadığı yerde can güvenliği , mal güvenliği olmaz, hak ve özgürlüklerden söz edilemez,oraya Sermaye akmaz mevcut olan da kaçar, para güven ister birbirine bağlı zincirleme şeyler
Uzar gider sıralayacak istatistik bol ,sonuca bağlayacak olursak
Sevgili okurlarım bir fütürist olduğunuzu düşünün
Örnek aldığım istatistikler ışığında Türkiye’nin geleceğini siz nasıl görüyorsunuz?
Sayın Cem Toker
Yıllardır Kapıkule, İpsala tavsiyesinde bulunuyor
Ömer Hayyam ise ; Geçmiş günü beyhude yere yâd etme, Bir gelmemiş an içinde feryat etme, geçmiş gelecek masal bunlar hep eğlenmene bak , ömrünü berbat etme diyor
Her birey kendisi ölçer, biçer, hayatına nasıl yön vereceğine, olayları nasıl yorumlayacağına , ona göre kararını alır sonuçlarına da katlanır
